Türkiye'nin ilk Sümeroloğu Muazzez İlmiye Çığ 110 yaşında hayatını kaybetti.

İnsanlar ne zaman “kalemi kağıda dökmeye” ve düşüncelerini bir dizi karmaşık sembolle ifade etmeye başladı? Bulmacanın önemli bir parçası Mezopotamya'dan gelen antik eserler üzerinde tespit edilmiş olabilir.

Hechingen-Stein Roma Açık Hava Müzesi arazisinde bir Roma adak anıtına ait 100'den fazla parça keşfedildi. Stuttgart'taki Devlet Anıtları Koruma Dairesi (LAD) arkeologları, MS 2. ve 3. yüzyıllara ait bir Roma arazisinde yaptıkları kazıda nadir bulunan bir “tanrı sütunu” kalıntısı buldu.

Arkeologlar, Apsaros Roma kalesinde, asıl kökeni Doğu eyaletlerinde olsa da Roma ordusunda derin kökleri olan tanrı Jüpiter Dolichenus'a adanmış küçük, altın bir adak levhası buldular! Yaklaşık 2 bin yıl önce İmparatorluğun doğu sınırlarındaki askerlerin Roma askeri uygulamalarının bir örneği olan kalede, 2014 yılından bu yana arkeolojik kazılar sürdürülmektedir.

Bir çift mühendis ve bir tarihçi, tekerleğin ilk kullanımının nasıl gerçekleşmiş olabileceğini modellemek için bir araya geldi. Royal Society Open Science dergisinde yayınlanan makalelerinde, ABD'deki Illinois Urbana-Champaign Üniversitesi'nden Lee Alacoque, Georgia Teknoloji Enstitüsü'nden Kai James ve Columbia Üniversitesi'nden Richard Bulliet, Karpat Dağları'ndaki bir bakır madeninde çalışan işçilerin yaklaşık 6 bin yıl önce madenin derinliklerinden cevheri daha kolay taşımaya çalışırken ortaya çıkmış olabilecek süreci anlatıyorlar.

Arkeologlar, Mısır'ın Kafr El Sheikh vilayetindeki Tell El Fara'in arkeolojik alanında yapılan kazılar sırasında antik bir astronomik gözlemevinin keşfedildiğini duyurdu.

Arkeologlardan oluşan bir ekip, Bulgaristan'ın Topolovgrad kenti yakınlarındaki Kapitan Petko Voyvoda köyünde çok heyecan verici bir keşifte bulunarak, Trakyalı bir savaşçının mezarını ve altından oluşan pek çok eseri ortaya çıkardı.

Mara Brankoviç 1417-1420 yılları arasında muhtemelen 1418’de bugün Kosova’nın önemli şehirlerinden biri olan Vuçitrin’de doğar. Babası Sırp Kralı Curac (Djuradj) Brankoviç. Batılılar Jorj veya George, Yunanlılar Yorgo demişler. Annesi Bizans imparatorlarından Johannes VI. Kantakuzenos’un büyük kızı İrene. Sırpça Jerina. Ailenin en büyük çocuğu olan Mara’ya babaannesinin ismi verilir. Todor, Grgur, Katharina-Kantakuzina, Stefan ve Lazar adında beş kardeşi daha vardır.

Araştırmacılar Meksika'da bir Maya top sahasının altında gizemli bir antik yapı buldu. Meksika Ulusal Antropoloji ve Tarih Enstitüsü'nden (INAH) yapılan açıklamaya göre, Campeche eyaletinde bulunan bu kalıntılar, bölgede yapılan bir araştırma sırasında yapılan çok sayıda keşif arasında yer alıyor.

Burgaz Bölgesel Tarih Müzesi'nden sualtı arkeologlarından oluşan bir ekip, Bulgaristan'ın Burgaz kenti yakınlarındaki Chengene Skele Körfezi'nden 112 cam obje çıkardı.

Dorset'te 2 bin yıllık bir mezar çukurunda bulunan mezar eşyaları, Roma istilasının Britanyalıların içki içme alışkanlıklarını nasıl değiştirdiğini ortaya koydu.

Mısır, Mezopotamya ve İndus Vadisi’ndeki kadar büyük uygarlıklar yaratıp onlara beşiklik edememiş olmalarına rağmen Anadolu ırmakları da farklı biçimde yaşam ortamı sağlayan olağanüstü yerlerdi. Bunu kavramak için bir ayağınız bozkırda, diğer ayağınız ise ırmak vadisi kenarında durmanız ve ikisi arasındaki zıddiyeti seyre dalmanız gerekir.

Anadolu topraklarından çok uzaklarda, yaklaşık 5300 yıl önce Alpler’in zirvesinde gizemli bir cinayet sonucunda hayatını kaybeden bir adam. Doksanlı yılların başında bir grup dağcı tarafından keşfedilen Buz Adam Ötzi’nin mumyası bilim insanlarının hala yıllardır çözemediği sırlar barındırıyor.

Oldukça benzer yaralanmalar sergileyen iki antik iskeletin keşfi ilgi çekici bir arkeolojik bulgudur. Günümüzden 2 bin yıl önce yaşamış olan ve birbiriyle ilgisi olmayan bu bireylerin her ikisinin de alt bacak kemiklerinin yaklaşık beşte biri eksikti ve kemik kaybının uzunluğu santimetreye kadar eşleşiyordu. Bu tuhaf tesadüf, bir olay yeri incelemesini andıran şaşırtıcı bir gizem sunduğundan araştırmacıların ilgisini çekmiştir.

Her kültürde var olan, bölgeden bölgeye, toplumdan topluma değişen zevk ve teknoloji ile çeşitlilik gösteren boncuklar, kimi zaman dinsel bir anlam taşırken, kimi zaman süslenme amacıyla kullanılmış, kimi zaman da zenginliği, gücü ve dolayısıyla da sosyal statüyü ve belli bir sosyal gruba aidiyeti göstermiştir.

Küçük yaşlardan itibaren ata binmesini, at üstünde savaşmasını ve mızrak atmasını öğrenen Trak halkı için at ve at kültürü şüphesiz hayatlarında çok önemli bir yer kaplamaktaydı. Zira Traklar da at üzerindeki hünerleri ve savaşçılıklarıyla antik çağda her bölgede ün salmışlardı.

MS 113 yılında dikilen Trajan Sütunu, Roma’da Trajan Forumu’nda yer alır ve Roma İmparatoru Trajan'ın Dacia'daki iki askeri harekatını gösteren kabartmalarla süslenmiş bir hatıra anıtıdır. Bu tür anıtların ilkiydi ve aynı zamanda Roma ordusu hakkında paha biçilemez bir bilgi kaynağıdır. Bu sütun Roma'nın askeri zaferleri ve Roma liderlerini kutlamak için inşa edilen anıtsal mimariye olan sevgisinin kalıcı bir kanıtıdır.

Dubrovnik Müzesi'nden arkeologlar, Hırvatistan'ın Pelješac yarımadasındaki Zakotorac köyü yakınlarındaki kazılarda iyi korunmuş bir Greko-İllirya miğferi ortaya çıkardı.

Amatör arkeologlar tarafından 20 yıldan uzun bir süre önce bir arazide keşfedilen eşsiz bir Roma süvari miğferi bir müzede sergileniyor.

Doğadaki tüm canlılar gibi insanlarda pek çok konuda içgüdüsel olarak hareket etmektedir. Bunun haricinde bazı özel bilgiler ise nesiller boyu aktarılmakta ve devamı sağlanmaktadır. Bilgi ve deneyimin aktarımı konusundaki en becerikli canlı şüphesiz insandır.

Müzik, insanoğlunun varlığı ile birlikte var olduğu düşünülen insan hayatının en vazgeçilmez unsurlarından biridir. İlk insanlar yerleşik bir düzene sahip olamamaları sebebi ile avcı toplayıcı özellikleri ile ön plana çıkmıştır. Doğadaki seslerin taklit edilmesi ile başlayan sesli iletişimin daha sonra ilerleme sağlayarak, insan sesinden ilkel çalgılara doğru bir gelişimi desteklediğini söyleyebiliriz.

Roma, MÖ 753’te Romulus ve Remus adlı ikiz kardeşlerin kurduğu küçük bir kentten, bir imparatorluğa dönüşmüştür. Bu dönüşümün yalnızca coğrafi olarak değil toplumsal, ekonomik, kültürel, dini alanlarda da yaşanmış olduğu muhakkaktır. Bu bağlamda Roma’nın eğitim alanında geçirdiği önemli değişimlere yakından bakmak neredeyse tüm alanlarda yaşanan değişimin girift bir bütünlük arz ettiğinin fark edilmesini sağlayacaktır.

Arkaik Dönem öncesini aydınlatan Homeros destanları, Yunan kadın modelini çizmekte, kadınların ev yönetiminden ve çocukların eğitimden sorumlu olduğunu göstermektedir. Kourotrophos denilen çocuk yetiştiriciliği, anneler başta olmak üzere oikos içinde çalışan bakıcı ve sütannelerin (τροφοί) sorumluluğunda olmuştur.

İnsanın doğayla ilk karşılaşmasının, onun en mutlu anı olmadığını söylemek için elimizde yeterince veri bulunmaktadır. Belki deneyim sonucu olarak değil ama imgelem gücümüzle dünyamızın her zaman bu denli dingin bir doğallığa sahip olmadığını öngörebiliriz. Bu yüzden insanın yeryüzünde belirdiği ilk andan itibaren karşılaştığı olağanüstü belirsizliklerin içerisinde hayatta kalmayı başarmasının büyük zorluğunu hayal edebiliriz.

Her geçen gün, gün yüzüne çıkan, yeni bir boyutuyla her defasında yeniden keşfedilen insanlık tarihi, bize aynı zamanda etkileşimin ve iletişimin kadim doğası hakkında da yeni veriler sağlıyor. Tarihin bize uzak olan noktalarından, asılar öncesinden hatta karanlık dönemlerden elimize ulaşan verilerle yine yeniden insanlık tarihine bakma ve ortak mazimizi anlama imkanı yakalıyoruz.

Beşer doğmaktan insan olmaklığa geçişin gizemli bir serüveni vardır. Somut dünyadan, soyut aleme geçişin hikâyesi henüz hiçbir pedagog ya da psikolog tarafından tam anlamıyla açıklanmış değildir. İnsanın bir insan olarak yaşayabilmesi için diğer canlılardan farklı bir yetişme ve büyüme sürecine ihtiyacı vardır. Bu sürecin en temel niteliği, hayatın devamı için bir dizi bilgi ve davranış edinme zorunluluğudur.

Toplun içinde belirli bir yeri olan ve genelde evde eğitim almak zorunda kalan antik çağın kadınları, Hellenistik Dönem itibari ile özellikle sanatta kendilerini göstermeye başlamışlardır. Beşerî bilimlerde yüksek seviyede eğitim alabilmeyi başarmış soylu kız çocukları yetişkin olduklarında almış oldukları bu eğitimi hayatlarına ve mesleklerine yansıtmışlardır.

Déri Müzesi'nden arkeologlar, Macaristan'ın kuzeydoğusunda, Ebes yakınlarındaki bir Erken Avar mezarında eksiksiz bir lamel zırh seti ortaya çıkardılar. Bu eser 7. yüzyılın ilk yarısına tarihlenmektedir ve şimdiye kadar büyük ölçüde sağlam ve orijinal konumunda keşfedilen ikinci Panoniyen Avar lamel zırhıdır. İlki 2017 yılında Ebes'in sadece 16 kilometre güneyindeki Derecske'de bulunmuştu.

Yunanistan'ın Euboea adasındaki Artemis Amarynthos kutsal alanındaki bir tapınakta kazı yapan İsviçreli ve Yunan arkeologların dört yıllık ortak çalışması, MÖ 7. yüzyıla tarihlenen güzel bir Artemis tapınağını ortaya çıkardı. Tapınağın boyutu ilk beklentileri aşarak etkileyici bir şekilde 34 metre uzunluğunda olup, aynı döneme ait diğer anıtlarda da rastlanan "mükemmel" bir ölçüdür.

Korint yakınlarındaki antik bir Yunan kasabası olan ve Troyalı savaş esirleri tarafından inşa edilen Tenea'da yapılan arkeolojik kazılar sırasında bilim insanları harika ve ilgi çekici antik kalıntılar ortaya çıkardı.

Çin Seddi'nin Moğolistan'a uzanan ve şekli nedeniyle Moğol Arkı olarak bilinen bir bölümü bulunmaktadır. Araştırma ekibi, Çin'deki duvarla karşılaştırıldığında, Moğolistan'daki yay üzerinde çok az çalışma yapıldığını belirtiyor. Bu yeni çalışmada, çeşitli yaklaşımlar kullanarak duvar hakkında daha fazla bilgi edinilmeye çalışılmıştır.

2 bin yıl önce bugün Rusya'nın güneyinde bulunan bir yerde doğan genç bir adam nasıl oldu da İngiliz kırsalına geldi?

Siyanobakteriler, likenler ve yosunlardan oluşan bir karışım, duvarı elementlerin etkilerinden koruyan "canlı" bir çimento oluşturur.

İspanya'daki Institut Valencià de Conservació, Restauració i Investigació'dan Mª Pilar Iborra Eres, İspanya'daki Consejo Superior de Investigaciones Científicas'tan Sebastián Celestino Pérez ve meslektaşları tarafından 22 Kasım 2023'te açık erişimli PLOS ONE dergisinde yayınlanan multidisipliner bir araştırmaya göre, Casas del Turuñuelo'nun Demir Çağı yerleşimi, ritüelleştirilmiş hayvan kurbanı için defalarca kullanıldı.

Büyük İskender'in 32 yaşında ölmeden önceki son eylemlerinden biri, antik tanrıları onurlandırmak ve kendi ilahi statüsünü teyit etmek için bir Yunan tapınağı adamak olabilir. Güney Irak'taki Girsu antik kentinde çalışan British Museum arkeologları, 4 bin yıllık bir Sümer tapınağını gün yüzüne çıkardı. Son derece şifreli ve anlaşılması zor olan daha sonraki Yunanca yazıtlar, şimdiye kadar arkeoloji ekibi için hiçbir anlam ifade etmiyordu.

Napoli Metropolitan Bölgesi Müfettişliği'nden sualtı arkeologları, Capri açıklarında Neolitik döneme ait bir gemi enkazının kalıntılarından obsidyen çekirdekleri çıkardı.

Anadolu'da ilk merkezi devlet örgütlenmesini kuran Hititlerin başkenti Hattuşa'da (Boğazköy) devam eden arkeolojik kazılarda 2800 yıllık fildişinden yapılmış bir süsleme parçası bulundu.

Afrika'nın doğusundaki Turkana Gölü kıyılarında, yaklaşık 5 bin ila 4 bin yıl önce, çobanlar ölülerini taş çemberler ve sütunlarla işaretlenmiş ortak mezarlıklara gömüyorlardı.

İber Yarımadası'ndaki bir Bakır Çağı mezarlığından çıkarılan bir kadın iskeletini inceleyen araştırmacılar, bu kişinin ölmeden önce kafasından iki ameliyat geçirdiğine dair açık ve net kanıtlar keşfetti. Ancak bunlar ciddi ve invaziv cerrahi prosedürler olsa da, kadın bu eski tıbbi tedavilerden kurtuldu ve en azından birkaç ay daha, hatta muhtemelen daha uzun süre yaşadı.

Suudi Arabistan'ın kuzeybatısındaki AlUla bölgesinde 200 bin yıldan daha eski dev bir el baltası keşfedildi. İnce taneli bazalttan üretilen balta 51,3 cm uzunluğunda ve her iki tarafı da güçlü kesme veya doğrama kenarları oluşturacak şekilde şekillendirilmiş.

İmparator Traian ve Dacialı esirden oluşan heykel grubunun restorasyonu da 250 parçanın birleştirilmesiyle tamamlandı ve 1910 yıl önce yapıldığı orijinal yerine konuldu.

Sardinya'nın kuzeydoğu kıyılarının derinliklerinde, bir dalgıcın güneş ışığında parlayan bir şey keşfetmesi, dikkate değer bir sualtı hazinesine yol açtı. İtalya Kültür Bakanlığı yaptığı açıklamada, 4. yüzyılın ilk yarısına tarihlenen on binlerce antik tunç sikkenin, Akdeniz adasının Arzachena kasabası yakınlarındaki sahilinden bir taş atımı uzaklıkta, deniz otlarının arasında bulunduğunu duyurdu.

Orta İtalya'daki Vulci Arkeoloji Parkı'nda yer alan Casale dell'Osteria nekropolünde bozulmamış çift odalı bir Etrüsk mezarı açıldı. Yaklaşık 2600 yıllık olan mezarda zengin bir çanak çömlek, amfora, mutfak eşyaları, kaplar ve tunç bir kazan koleksiyonu bulunmaktadır.

Almanya, Bavyera, Endsee'de 6. yüzyıldan kalma bir kadın mezarında keşfedilen demir katlanır sandalye, bir toprak blok içinde çıkarıldıktan bir yıl sonra tamamen kazıldı. Sandalye, bulunmasının ardından kazı, çalışma ve laboratuvar koşullarında konservasyon için Bavyera Eyaleti Anıtları Koruma Ofisi'ne (BLfD) götürüldü.

Eski uygarlıkların yazılı kayıtları, birlikte yaşadıkları hayvanlar hakkında bize ne kadar şey söyleyebilir? Environmental Archaeology'de yayınlanan ve eski bir Mısır papirüsünde tanımlanan zehirli yılanlara dayanan son araştırma, düşündüğünüzden daha fazlasını ortaya koyuyor.

Hiyeroglif metinler, Mısırlılar’ın değerli demir içeren kayaların Dünya'dan kaynaklanmadığını anladıklarını göstermektedir.

Sicilya'da, Temmuz 2020'de Misiliscemi belediyesinin, Trapani sahilinde Marausa mevkii yakınlarında, kıyıdan sadece 100 metre uzaklıkta ve sadece 2 metre derinlikte bulunan, korunması ve içeriği açısından olağanüstü öneme sahip 11 metre uzunluğundaki antik bir Roma ticari nakliye gemisinin enkazının kurtarılması çalışmaları tamamlandı.

Bilim insanlarından oluşan uluslararası bir ekip, 80 bin yıl önce Afrika'dan Avrasya'ya, Sina yarımadası üzerinden Ürdün'e giden ilk insan göçmenlerini buldu.

Avrupa Sualtı Arkeolojisi Enstitüsü (IEASM) yaptığı basın açıklamasında, Mısır'ın Akdeniz kıyılarındaki batık bir tapınak alanında yeni "hazineler ve sırlar" ortaya çıkarıldığını duyurdu.

Bartın, Amasra, Gymnasium kazılarında, MS 2. yüzyıla tarihlendirilen ve Nymphe olduğu değerlendirilen, 1.53 cm yüksekliğinde bir heykel ortaya çıkarıldı.

Arkeologlar bir su altı kazısında, İtalya'nın Venedik kentinin hemen kuzeyindeki Lio Piccolo köyünde Roma dönemine ait nadir bir oyma değerli taş buldu.

Capo Corsa 2 gemi batığında gerçekleştirilen sualtı arkeolojik kazılarında çok sayıda süslü cam malzeme ortaya çıkarıldı.